Premia uznaniowa staje się regulaminową w momencie, gdy jej przyznawanie nabiera charakteru stałego, przewidywalnego i opartego na jasno określonych zasadach. Jeżeli w praktyce pracodawca przyznaje premię wszystkim pracownikom, według określonych kryteriów, a wypłata powtarza się regularnie, to mimo nazwy „uznaniowa” może zostać uznana za **element wynagrodzenia regulaminowego**, podlegający ochronie na mocy Kodeksu pracy.
Spis treści
Czym różni się premia uznaniowa od regulaminowej?
Podstawowa różnica między premią uznaniową a regulaminową polega na źródle uprawnienia do jej otrzymania. Premia uznaniowa jest świadczeniem zależnym od woli pracodawcy – może on ją przyznać lub nie, według własnego uznania, bez konieczności uzasadniania decyzji. Natomiast **premia regulaminowa** wynika z regulaminu wynagradzania, umowy o pracę lub układu zbiorowego i musi być wypłacana, jeśli pracownik spełni określone warunki.
Kiedy „uznaniowa” staje się obowiązkowa?
W praktyce orzeczniczej wielokrotnie podkreślano, że nazwa świadczenia nie przesądza o jego charakterze. Znaczenie ma sposób jego przyznawania. Jeżeli pracodawca stale i w sposób powtarzalny wypłaca premię określonej grupie pracowników, np. co miesiąc, a zasady jej otrzymania są w firmie powszechnie znane, można uznać, że powstał **zwyczaj zakładowy** kształtujący obowiązek jej wypłacania.
„Jeżeli pracodawca przyznaje premię systematycznie, w oparciu o ustalone kryteria, staje się ona składnikiem wynagrodzenia, nawet jeśli formalnie określana jest jako uznaniowa” – wskazał Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń.
Podstawa prawna i konsekwencje dla pracodawcy
Zgodnie z art. 78 §1 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a jego wysokość i składniki powinny odpowiadać rodzajowi pracy, kwalifikacjom i ilości oraz jakości wykonywanych obowiązków. Jeśli więc premia uznaniowa w praktyce została włączona do wynagrodzenia, **nie może być dowolnie cofnięta**. Odmowa wypłaty bez uzasadnienia może skutkować roszczeniami pracownika.
Co powinien zrobić pracodawca?
- Wyraźnie określić w dokumentach kadrowych, czy premia ma charakter uznaniowy, czy regulaminowy.
- Unikać tworzenia stałej praktyki wypłat uznaniowych w oparciu o te same kryteria.
- Przeglądać regulaminy wynagradzania i aktualizować je zgodnie z rzeczywistymi zasadami wypłat.
Podsumowanie
Premia uznaniowa, mimo nazwy, może stać się świadczeniem regulaminowym, jeśli w praktyce jest wypłacana stale i według określonych zasad. Dla pracodawcy oznacza to konieczność konsekwentnego rozdzielania premii o charakterze motywacyjnym od tych, które stanowią faktyczny składnik wynagrodzenia. Dbanie o przejrzyste zasady przyznawania premii to najlepszy sposób, aby uniknąć sporów i nieporozumień w relacjach pracowniczych.
